Vairocana Rinpoche là ai ?
Đức Phật Vairocana hay còn gọi là Đại Nhật Như Lai là một nhân vật mang tính biểu tượng chính trong Phật giáo Đại thừa , đặc biệt là trong Kim cương thừa và các truyền thống bí truyền khác. Ngài đã đóng nhiều vai trò khác nhau, nhưng nói chung, Ngài được coi là một vị Phật phổ quát , một hiện thân của pháp thân và sự soi sáng của trí tuệ . Ngài là một trong Ngũ vị Phật Dhyani.
Đức Phật Đại Nhật Như Lai an tọa trong tư thế kim cương trên bảo tòa được tám Sư tử nâng đỡ, thân ngài sắc trắng, Ngài bắt ấn chuyển pháp luân có biểu tượng là bánh xe pháp. Thân Ngài được trang hoàng bằng các trang sức Báo thân.
Đức Phật Đại Nhật Như Lai (Tỳ Lư Giá Na) tịnh hóa hoàn toàn được vô minh ảo tưởng. Vô minh hay hiểu biết sai lầm chính là sự tin tưởng một cách tuyệt đối, cho rằng vạn pháp đều đang tồn tại chắc thực như cách chúng ta nhận biết. Điều này cũng giống như việc ta nhìn thấy một sợi dây thừng trong bóng tối và cảm thấy vô cùng sợ hãi vì tưởng lầm đó là một con rắn. Theo nghĩa này thì từ lúc sinh ra, từng phút, từng giây, mọi hành động và suy nghĩ của chúng ta đều bị chi phối bởi vô minh. Chính nhận thức phân biệt mê lầm này đã kéo theo một chuỗi các hoạt động tiêu cực và kết quả là ta phải chịu đau khổ.
Cùng với sự chấm dứt của vô minh, chúng ta sẽ nhận ra Pháp Giới Thể Tính Trí và Đức Phật Đại Nhật Như Lai nơi tự tâm mình. Khi đó, toàn bộ thế giới vô minh ảo tưởng sẽ tan biến và ta có thể nhận biết vạn pháp theo đúng bản chất thật của chúng. Về ý nghĩa, Đức Đại Nhật Như Lai được nhắc tới như là tinh túy và hợp nhất tất cả phẩm hạnh của Ngũ Trí Phật. Do vậy Ngài có sắc trắng thuần tịnh, bởi sắc trắng bao gồm tất cả các màu sắc khác. Biểu tượng của Đức Đại Nhật Như Lai là Pháp luân tượng trưng cho sự ban trải giáo pháp tỏa sáng như mặt trời xua tan bóng đêm vô minh che chướng bản tâm nguyên sơ thanh tịnh của chúng sinh.
Vairocana Rinpoche là ai?
Nguồn gốc của Vairocana
Các học giả cho chúng ta biết rằng Vairocana lần đầu tiên xuất hiện trong văn học trong Kinh Đại thừa Brahmajala (Brahma Net). Brahmajala được cho là đã được sáng tác vào đầu thế kỷ thứ 5 CN, có thể ở Trung Quốc. Trong văn bản này, Vairocana – trong tiếng Phạn, “người đến từ mặt trời” – đang ngồi trên ngai sư tử và phát ra ánh sáng rực rỡ khi nói chuyện với một hội chúng của chư Phật.
Vairocana cũng xuất hiện rất sớm trong Kinh Hoa Nghiêm. Kinh Hoa Nghiêm là một văn bản lớn được cho là tác phẩm của nhiều tác giả. Phần sớm nhất được hoàn thành vào thế kỷ thứ 5, nhưng các phần khác của Hoa Nghiêm có thể đã được thêm vào vào cuối thế kỷ thứ 8.
Kinh Hoa Nghiêm trình bày mọi hiện tượng là hoàn toàn thâm nhập vào nhau. Vairocana được trình bày như là nền tảng của chính nó và là ma trận mà từ đó mọi hiện tượng xuất hiện. Đức Phật lịch sử cũng được giải thích là hiện thân của Vairocana.
Bản chất và vai trò của Tỳ Lô Giá Na đã được giải thích chi tiết hơn trong Mahavairocana Tantra, còn được gọi là Mahavairocana Sutra. Mahavairocana, có lẽ được sáng tác vào thế kỷ thứ 7, được cho là cuốn sách hướng dẫn toàn diện sớm nhất về Mật điển Phật giáo.
Trong Mahavairocana, Vairocana được xác định là vị Phật vũ trụ mà từ đó tất cả chư Phật đều xuất thân. Ngài được ca ngợi là cội nguồn giác ngộ, người thoát khỏi nhân và duyên.
Vairocana Rinpoche trong Phật giáo các nước
Vairocana trong Phật giáo Trung – Nhật
Khi Phật giáo Trung Quốc phát triển, Vairocana trở nên đặc biệt quan trọng đối với các trường phái T’ien-t’ai và Huyan . Tầm quan trọng của ông ở Trung Quốc được minh họa bằng sự nổi bật của Vairocana trong Hang động Long Môn, một khối đá vôi được chạm khắc thành những bức tượng tinh xảo trong thời Bắc Ngụy và nhà Đường. Vairocana lớn (17,14 mét) cho đến ngày nay được coi là một trong những đại diện đẹp nhất của nghệ thuật Trung Quốc.
Thời gian trôi qua, tầm quan trọng của Vairocana đối với Phật giáo Trung Quốc đã bị lu mờ bởi sự sùng kính phổ biến đối với một vị Phật Dhyani khác, A Di Đà . Tuy nhiên, Vairocana vẫn nổi bật trong một số trường phái Phật giáo Trung Quốc được xuất khẩu sang Nhật Bản. Đại Phật ở Nara , được cung hiến vào năm 752, là một vị Phật Vairocana.
Kukai (774-835), người sáng lập trường phái bí truyền Shingon ở Nhật Bản, đã dạy rằng Vairocana không chỉ phát ra chư phật từ bản thể của chính mình; anh ấy bắt nguồn tất cả thực tại từ chính con người anh ấy. Kukai đã dạy rằng điều này có nghĩa là bản thân tự nhiên là một biểu hiện của lời dạy của Vairocana trên thế giới.
Vairocana trong Phật giáo Tây Tạng
Trong mật tông Tây Tạng, Vairocana đại diện cho một loại toàn tri và toàn hiện. Chogyam Trungpa Rinpoche quá cố đã viết
“Vairocana được mô tả là vị phật không có phía sau và phía trước; ngài có tầm nhìn toàn cảnh, bao trùm tất cả mà không có ý niệm tập trung. Vì vậy, Vairocana thường được nhân cách hóa thành một nhân vật thiền định với bốn khuôn mặt, đồng thời nhận thức mọi hướng. … Toàn bộ biểu tượng của Vairocana là khái niệm phi tập trung của tầm nhìn toàn cảnh; cả trung tâm và ngoại vi đều ở khắp mọi nơi. Đó là sự cởi mở hoàn toàn của tâm thức, siêu việt các uẩn của tâm thức.” [Tử thư Tây Tạng , bản dịch của Freemantle và Trungpa, trang 15-16] Trong Bardo Thodol, sự xuất hiện của Vairocana được cho là đáng sợ đối với những người bị nghiệp ác chi phối. Ngài là vô biên và toàn khắp; Ngài là Pháp dữ. Ngài ấy là sunyata , vượt ra ngoài thuyết nhị nguyên. Đôi khi ngài xuất hiện cùng với vị phối ngẫu White Tara trong một cánh đồng màu xanh lam, và đôi khi ngài xuất hiện trong hình dạng quỷ, và những người đủ khôn ngoan để nhận ra ác quỷ là Vairocana được giải thoát để trở thành các vị phật báo thân .
Là một Dhyani hay Đức Phật trí tuệ, Vairocana được liên kết với màu trắng – tất cả các màu của ánh sáng pha trộn với nhau – và không gian, cũng như uẩn của hình thức. Biểu tượng của Ngài là bánh xe pháp . Ngài thường được miêu tả với hai bàn tay đặt trong thủ ấn luân xa pháp. Khi các vị Phật Dhyani được hình dung cùng nhau trong một mandala , Vairocana ở trung tâm. Vairocana cũng thường được miêu tả lớn hơn các vị phật khác xung quanh ngài.
********************
